Ney'in Yapısı
NEYİN YAPISI
Neyin hammaddesi kamıştır. Bu kamışların ney olabilmesi için sıcak iklimlerde yetişmiş olması gerekir. Türkiye de; Akdeniz özellikle Antakya ve Ege Bölgelerinde yetişen kamışlar ney yapımında tercih edilir. Hicaz , Suriye ve Lübnan da yöresine has kamışlarla makbul tutulur.
Neylerin genellikle sesleri çaplarının oranına göre değişir. Fazla çaplı neyler genellikle daha yüksek frekansta sesler çıkartır. Çapı az olan neyler ise daha düşük frekensta sesler çıkartırlar. Ancak çapı az olup kuvvetli sesler çıkaran neyler de mevcuttur.
Neydeki en önemli unsur akordunun düzgünlüğüdür. Akordu bozuk bir ney güzel bir kamıştan oluşsa da doğru sesler vermez.
Özellikle neye yeni başlayan birisi için bu kötü bir tecrübe olur ve neyden soğumasına neden olabilir. Onun için neyin akordunun düzgün olması ve usta bir ney yapımcısından temin edilmesi gerekir.
Neyin yukarı kısmındaki ağza yakın boğuma boğaz(ses kutusu) denir. Bu boğum alttaki boğumlara göre daha kısa ve yarı ölçülüdür. Yukarıdan aşağıya doğru ilk dört boğumda delik( perde) yoktur.
V. Boğumda Aşiran perdesi bulunur. Bu delik neyin arka tarafındadır.
VI. Boğumda iki perde (delik ) bulunur.
I.Neva perdesi
II.Hicaz perdesi
VII. Boğumda birbirlerinden diğerlerine göre daha aralıklı iki perde bulunur.
I.Çargâh perdesi
II.Segâh perdesi
VIII. Boğumda iki perde bulunur.
I.Kürdi perdesi
II.Dügâh perdesi
Yani önde altı arkada bir delik olmak üzere neyde tam yedi delik vardır. Ney; paşpare ,parazvane ve kamış olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Başpare: XVIII. Yüzyıl sonu ile XIX. Yüzyıl başlarında Osmanlı Musikisi içinde üflemede sağladığı kolaylık nedeniyle kullanılmaya başlanmıştır. Neyin üst ucuna takılır. Sesin net ve daha güzel çıkmasını sağlar. Genellikle manda boynuzu tercih edilmekle birlikte delrin ve fil dişinden de imal edilir. Günümüzde sadece Türkiye ‘de başpareli ney üfleniyor; diğer ney üflenen ülkelerde başpare kullanılmıyor.
Parazvane: Kamışın alt ve üst uçlarına neyin çatlamasını önlemek amacıyla çeşitli metallerden yapılmış,korumaya yönelik takılan metalik yüzüklerdir. Bu metaller gümüş ,bakır, alpaka, altından vs. olabilir. Bizim kullandığımız metal genelde alpakadır.
Kamış: Neyi oluşturan esas unsurdur. Dokuz boğum ve yedi delikten oluşur.